هفشجان در دوره میانی اسلامی

هفشجان در دوره میانی اسلامی 

هفشجان جدید در دوره ایلخانی و نیز محلی اتابکان سنی مذهب بودند. 

✳️حنفی نام یکی از شاخه‌های مذاهب اهل سنت از دین اسلام است. واز مذاهب فقهی و پیرو ابوحنیفه نعمان بن ثابت از ائمه چهارگانه اهل سنت است.

اما ورود نام شیعه حداقل در همین عصر است. اسماعیلیان توانستند هفتمین و آخرین  قلمرو خود را حداقل در قرن هفتم هجری  در این مکان تثبیت کنند اما در 654 هجری قمری  منقرض شدند. دیده بان نظامی و قلعه نظامی تخت صمنبر جهان بین هفشجان از آثار میانی دوره اسلامی در این منطقه است . این قلعه عظیم و استراتژیک بر فراز یکی از قله های رشته کوه جهان بین و در بالای شاهراه دژپارت-دزپارت-اتابکی قرار داشت. این بنا در دهه اخیر توسط هلی کوپتر(توسط نابود کنندگان حافظ میراث نما)  دو بار منفجر شد. 

✳️اسماعیلیه یا باطنیه فرقه‌ای از شیعه امامیه‌است که معتقدان آن، محمد بن اسماعیل برادرزاده موسی کاظم را آخرین امام می‌دانستند. ظهور این فرقه اصلاً نتیجه اختلاف در امامت اسماعیل بن جعفر صادق با برادرش موسی بن جعفر بوده‌است. اسماعیلیان معتقدند که پس از مرگ جعفر صادق (در قرن هشتم میلادی) امامت به پسر بزرگتر وی می‌رسید؛ اما چون پسرش اسماعیل پیش از پدر درگذشته بود، امامت به محمد بن اسماعیل منتقل شد که سابع تام است و دور هفت با او تمام می‌شود و پس از او امامت در خاندان وی باقی ماند..

💟بنابراین حضور شیعیان در این سرزمین حداقل تا 800 سال پیش به صورت یکی از قلمروهای حکومت شیعیان اسماعلییه ذکر شده است اما همانطور که گفته شد این شیعیان هفت امامی  بعد از امام ششم جعفر صادق بن محمد بن علی بن حسین بن علی دچار اختلاف با مسیر شیعه دوازده امامی شدند.

در فاصله 654 هجری قمری تا 845 هجری قمری هفشجان بازهم سنی مذهب حنفی باقی ماند تا اینکه...

در سال 845 هجری قمری، یکی از جنبش های شیعی اثنی عشری(دوازده امامی) در خوزستان بوقوع پیوست. این جنبش که توسط اعراب ایرانی صورت پذیرفت به برپایی یک حکومت مستقل شیعی صوفی مقارن سلسله تیموریان منجر شد. سید محمد بن فلاح مشهور به میر محمد مشعشع یا نوربخش رهبر این جنبش شیعی بود و حکومتی که در هویزه بنیان نهاده شد مشعشیان و آل مشعشع نام گرفت. حکومت مشعشیان شامل مناطق خوزستان و بخشهایی از عراق کنونی است که تا دولت صفویان بصورت یک حکومت خودمختار باقی ماند اما در این دوره تبدیل به بخشی از والیان خوزستان صفوی گردید. درگیری سیدمحمدبن فلاح با اسپند قراقویونلو (حکومت 848-837ه) از مهم ترین جنگهای مشعشیان است. 

✅✳️نسب سید محمد بن فلاح بن هیبت الله 

☪سیدمحمدبن فلاح (عالم مفید و عاقل رشید)، معروف به مهدى، ((علامه عصر و نادره دهر، فرید زمان و افلاطون اوان)) فرزند هبة‏ الله ‏بن حسن بن على‏مرتضى‏ بن سید عبدالحمید نسابة بن ابوعلى ‏فخاربن احمد بن ابوالغنایم‏ بن ابوعبدالله ‏حسین ‏بن محمد بن ابراهیم‏ مجاب‏ بن ✳️محمد صالح‏ بن☪امام موسى‏ کاظم(ع) است. وی در شهر واسط به دنیا آمد و تحصیلات خود را در شهر حله و در مکتب احمد بن فهد حلی (۷۵۷-۸۴۱ق) گذراند. مطابق منابع، سید محمد در مدت کوتاهی به درجات علمی بالایی رسید تا جایی که اجازه تدریس را از استاد خود دریافت نمود. 

محمد بن فلاح اهل ریاضت و دارای منش صوفیانه بود تا آن جا که یک بار به مدت یک سال در مسجد جامع کوفه معتکف شد و در طول آن مدت غذای وی اندکی آرد جو بود و در این مدت بسیار می‎گریست.

سید محمد در کتابش ☸(کلام‎المهدی) که در سال ۸۶۵ق نگاشته، خود را‌ سیدی‌ نایب مناب مهدی (عج) می‌داند و «و هذا‌ السید المناب عن الغائب» تعبیری است که از خود در این کتاب به کار برده است. وی علاوه بر نایب مهدی‌، خود‌ را‌ «امام امت» هم می‌خواند

 ☪✳️میرمحمد در هفشجان✳️

میر محمد مشعشع در اوان حکومت خود در هفشجان، به عنوان یکی از مراکز مهم مذهبی بود حضور یافت. در اسناد حضور حداقل دوباره او در چهارمحال و علاقه وافر او به دیار هزارخانی(هفشجان) ذکر شده است. مردمان هفشجان جدید ضمن استقبال از او و بینش وی، سرانجام  در قرن نهم هجری قمری/نهم هجری شمسی/پانزدهم میلادی  از مذهب تسسنن حنفی به شیعه دوزاده امامی گرویدند و ضمن پادشاه خواندن وی، ✳️سکه بنامش زدند و خطبه بنامش خواندند...

این بود آغاز تشیع دوزاده امامی در هفشجان از حداقل 600 سال قبل تا کنون....

میر محمد مشعشع بخشی از فرزندان خود را در هفشجان مستقر کرد. این سادات مشعشعی، نوادگان امام موسی کاظم(ع)، تحت عنوان سادات حسینی، جلالی، کیانی، کنعانی هفشجانی و... امروزه در این شهر ساکن اند و از اعقاب امام موسی کاظم می باشند. وجود میر محمد به تنهایی بر اهمیت و مرکزیت مذهبی، سیاسی هفشجان حکایت دارد و خود به تنهایی برای بیان این امر کفایت دارد...

مردمان هفشجان از این زمان با آغوش باز از تشیع استقبال کردند و در کمتر از صد سال بعد رشد مذهبی و هنری خود را به منصه ظهور رساندند. 

در دوره مولی علی پسر میر محمد  شهرهای نجف، کربلا و حلّه به تصرف مشعشیان درآمد اما رفتار تندگرایانه و ادعای مهدویت او سبب شد قدرت به فرزند دیگر میر محمد یعنی محسن برسد...این مقطع زمانی، دوره استقرار توام با آرامش دولت مشعشعی است. در همین زمان قلمرو این حکومت به اوج گستردگی خود رسید...

میر محمد مشعشع در سال 870 هجری قمری فوت نمود. در سولقان تهران آرامگاهی منسوب به او بنام محمد نوربخش وجود دارد. اما باید دانست آرامگاه این سرسلسله حکومتی شیعی و فردی مشهور نه منسوب در سولقان است که مدفون در .... است! در آینده ای نزدیک واقعیات علنی خواهند شد...

 

اما اوج تشیع در هفشجان در دوره صفوی بود....

در ابتدای حکومت صفویان شاه اسماعیل اول ضمن اعلام حمایت از مشعشیان اما بعدها مشعشعیان را تار و مار کرد و از سطح یک حکومت خودمختار به والیان صفوی تبدیل نمود. هم حکومت صفوی و هم مشعشعی هر دو شیعه بودند....

اما در این زمان هفشجان و در کل منطقه چهارمحال مستقل از خوزستان بود و ضمن داشتن والی حکومتی مجزا سرزمینی آباد و مورد توجه پادشاهان صفوی قرار گرفت؛ این سرزمین همچنان شکارگاهی مناسب بوده است. از نخستین والیان چهارمحال مستقر در هفشجان می توان ✳️تاجمیر خان هفشجانی را نام برد. تاجمیر خان امروزه آنچنان معروف هست که به عنوان شخصی بختیاری خوانده می شود اما در هر صورت تاجمیر حاکم این منطقه بود و تثبیت قدرت او در هفشجان صورت پذیرفت. دانگ اول هفشجان یعنی دانگ تاجمیر هم بسیار معروف است.

تاجمیر به علت برآورده نکردن خواسته های شاه طهماسب اول صفوی در سال 974 هجری قمری فرمان او کشته شد. فرزند او جهانگیر خان بعد از او حاکم منطقه باقی ماند.

اما اوج صفویه، اوج شکوفایی و توسعه هفشجان بود. در دوران شاه عباس اول صفوی و با انتقال پایتخت از قزوین به اصفهان، منطقه چهارمحال که بصورت چهارمحال متصل اصفهان یا محال اربعه متصل اصفهان(مشتمل بر لار(هفشجان)، گندمان، کلار و میزدج) شناخته میشد بیش از پیش مورد توجه حکومت صفوی قرار گرفت. در این زمان بجای والیان محلی از والیان ترک نیز در هفشجان استفاده شد و بیگلر بیگی های متعددی در هفشجان مرکز چهارمحالِ اصفهان حضور یافتند از آنجمله از همه معروفتر ✳️سپهسالار ایران از سرداران فاتح هرمز و نایب مناب امامقلی خان، شاهقلی بیگ صفوی در هفشجان است. 

☪در این دوران عالمان جلیل و هنرمندان توانا هفشجان اوج صفوی را نمودار کردند. در این دوران هفشجان، چندین مجتهد یگانه در عرصه مذهب حقه تشیع جعفری در سراسر مُلک تشیع پرورش داد و نام و نسبشان باشد برای آینده....

✅از جمله شهید قائد(ثانی) هفشجانی بزرگ خاندان، قائد هفشجانی از شهدا و عالمان شیعه هفشجانی عصر صفوی است که ظاهراً در ابتدای دوره شاه عباس اول صفوی شهید شده است. قائد یا قاید و کاهید نامهای متدوال این نسب است. از افراد مشهور دوره های بعدی می توان از قاید عبدالحمید، قاید خاجه وردی و قاید خلیفه قلی هفشجانی اشاره کرد...

در مجموع چهارمحال سرانجام کاملاً شیعه مذهب گردید. شیعه شدن آبادی های چهارمحال مقارن با دیگر مناطق عمده کشور از عصر صفوی و خصوصاً 400 سال پیش بوده است در این مقارنه اما هفشجان دوران اوج فرهنگ تشیع را می گذراند و در واقع دویست سال زودتر شیعه دوازده امامی شده بود... هفشجان صفوی هم یگانه قطب تشیع منطقه جبال بود و هم هنر و زیبایی هنرمندان هفشجانی به کمک مذهب آمد. صنعت حجاری و سنگ تراشی در این دوران شکل گرفت و ماحصل آن چندین هزار سنگ قبر، شیر سنگی، بناهای تاریخی و.... بود. این هنر والا که در گورستان بی نظیر بُزلَر هفشجان قابل مشاهده است نشانگر در خمدت بودن هنر برای عقاید تشیع است. نام ائمه دوازدگانه شیعه امامی و عبارات قرآنی و دعایی و خصوصاً نادعلی و مناجات نامه ها و شعارهای مذهبی شیعه و نمادهای آن در این دوره قابل مشاهده است.  شیر سنگی از این عصر متداول شد و این خود سمبل قدرت در مذهب تشیع بود و نمادی از شجاعت علی بن ابی طالب امام نخستین شیعیان...

هفشجان در دوره جانشینان شاه عباس اول نیز همچنان در اهمیت و مرکزیت تمام ماند. رشد تشیع در این دیار سبب شد تا هفشجان به ✅دارالمومنین اصفهان، صفاهان شهرت بگیرد... و شاهان صفوی خصوصاً شاه عباس اول در فرمانهای خود دارالعباده صفاهان را مورد توجه قرار دهند و هم سفر شاهان صفوی خصوصاً شاه عباس کبیر، شاه عباس دوم و شاه سلطان حسین صفوی در سرزمین آب حیات(هفشجان اصفهان) بطور خاص تر مورد توجه باشد...

روند توسعه مرکز سیاسی، فرهنگی، مذهبی و راهی مرکز محال اربعه متصل در حال ادامه بود که صفوی به آخر رسید. افعان حمله کرد و اصفهان سقوط کرد. از این زمان سال 1135 هجری تا 1149 یعنی یکسالگی حکومت نادرشاه افشار حکومت ظاهری والیان در هفشجان ادامه داشت تا آنکه نادر شاه...

در دوره صفویه به طور واضح پسوند هفشجانی بروی سنگ قبرهای نفیس آن چه افراشته و چه تخت مشاهده می شود و نشان از آن دارد که نام هفشجان نامی بس دیرینه تر در این منطقه باشد. سنگ قبر های نفیس حاکمان و عالمان و افراد مشهور و بازرگانان که نمونه های بدیع ذوق و هنر و حجاری است بدست چندی از خوشنویسان قدیم و مشهور هفشجانی اصفهانی نوشته شده... از آن جمله سنگ کاروانی و ساربانی متعلق به یکی از افراد مشهور در اواخر صفویه(1135 ه.ق) که از شاهکارهای یکی از استاید مسلم خوش نویسی است و متاسفانه در سال 1386 تکه تکه شد...

☪نادشاه افشار در سال 1149 هجری قمری به دنبال سرکوب شورش بختیاری ها به چهارمحال آمد. نادر از راه دزپارت و پس از گذر و از رخ و دامنه جنوبی دشت لار وارد هفشجان شد اما برخلاف پادشاهان گذشته عمل نمود. نادر در هفشجان بیگلر بیگی های ترک صفوی را عزل و درصدد برآمد تا یک مرکز حکومتی مستقل در میانه دشت لار درست کند تا هم از شر اقدامات حاکمان هفشجانی(طرفدار و مدعی صفوی) راحت و هم قیام بختیاری ها را سرکوب کند.

✅بنابراین نادرشاه ضمن اعمال 1-سیاست صفویه ستیزی همانطوری که پایتخت را از اصفهان به مشهد برد. به دنبال محو نمادهای صفوی گشت 2-بر سیاست قوم گرایی خود هرچند که صفویان نیز مثل خودش ترک بودند.  مراکز ترک نشین را گسترش داد 3-کوچ اجباری را نیز صورت داد 

این اقدامات نادرشاه هفشجان را برای اولین بار در منطقه نزول داد و این آغازی بر یک زوال است که تا کنون تشدید یافته است. نادرشاه محب علی بیگ قلیچه ای ترکمان از سرداران خود را در هفشجان ماموریت داد تا در تنها قریه ترک لار، یعنی شَهرک لار که در همسایگی مرکز آن یعنی هفشجان بود مستقر شود و مرکز حکومتی چهارمحال را به آنجا منتقل کند. و در نیش جمله تاریخی خود از آن جهت که تنها یک شب در هفشجان بود و به سردسیری این منطقه اشاره داشت و به سردار خود گفت: ✳️«اینجا فقط برای نگهداری  قاطر خوب است و نیازی نداریم در کناره کوهی عظیم مجال به مدعیان صفوی دهیم همانطوری که هفشجان صفاهان خودش به حدی کافی صفوی است»

و بعد نیز از همین دزپارت به جنگ با بختیاری رفت و آن ها را شکست داد؛ در این مدت هفشجان همچنان مرکز راهی، تجاری و مذهبی خود را داشت و عالمان خود را برای ترویج و امرو مذهبی شیعه داشت. حتی نماز جماعت را در هفشجان ادا می کردند.

✳️نادر در اقدام بعدی خود بخش بزرگی از فیلیها(لر کوچک لرسان) را در هفشجان استقرار داد و همزمان بخش بزرگی از خلج ها(ترکان) را به هفشجان منتقل کرد از این زمان هفشجان خود شاهد درگیری های قومی فیلی و خلج از یکسو و اختلافات فارس و ترک و بختیاری بود. و مجالی برای وحدت پیش نیامد و فرصت قیام علیه نادر امکان پذیر نبود.

 

و اثر مهم افشاری چهارمحال، مسجد جامع محب علی بیگ شهرک است که در سال1152هجری قمری توسط حاکم وقت چهارمحال ساخته شده است و حجّار آن استاد سهل¬ علی هفشجانی بوده است. و نیز آخوند ملاحسین کرچگانی از شاعران و عالمان متعهد آن دوره در شعری که از عوامل سازنده¬ی حمام حاج عبدا...دهکرد نام می برد مفصل¬تر از همه به سنگ¬تراش آن یعنی سهل¬ علی هفشجانی می پردازد و می گوید:

                           ...و دیگر سهلعلی هفشجانی                 که باشد در مثل فرهاد  ثانی

                         به هر کوهی زند او تیشه کین                شود چون سُرمه در چشم جهان¬بین

                   شراری چون جهد از نوک کلکش                  زند  بر  گنبد  دوار  آتش

 

بعدها که نادرشاه سردار خود محب علی بیگ را نیز کشت و زندیه آمد. دوران حکومت 10 ساله در ✳️شهرک(شهر کیان) به پایان رسید. خاندان ریاحی که به تازگی در منطقه قدرت گرفتند بی واسطه حکومت چهارمحال را در عصر زند بر عهده داشتند و در ✳️چالِش تُر  مستقر شدند و تا دوران قاجاریه حدود 40 سال حکومت مرکز چهارمحال را داشتند. کریمخان زند به جهت جنگ با بختیاری در این دوران هم در مَرغ گَندمان حضور داشت و هم در مرغ شاه هفشجان. در این دوره هنر حجاری هم کساد بود اما تنها نشانه های هنر این استان را نیز باید در این شهر جستجو کرد و از آنجمله تنها نماد شعر و شاعری استان در عصر زندیه سنگ قبر نفیس ☪قاید خلیفه قلی بن قاید خارجه وردی هفشجانی به سنه 1197 هجری قمری است. 

دوران زندیه نیز به پایان می رسد و در مجموع دوره های افشاریه و زندیه که اوج هرج و مرج در ایران شده بود و به موقعیت حکومتی هفشجان نیز خدشه وارد شده بود اما ادامه روند مذهبی هفشجان ادامه پیدا کرد. ابتدای قاجاری می رفت که هفشجان اهمیت خود را باردیگر به طور کامل احیا کند اما...

✅☪☸هفشجان و تشیع؛ قسمت آخر...

 

✳️قاجاریه، پهلوی و جمهوری اسلامی

با لشکرکشی های آغا محمدخان قاجار و سقوط زندیه، هفشجان اندک مدیدی از سنه 1210 تا 1265 هجری قمری، و آغاز دوره ناصرالدین شاه قاجار موقعیت حکومتی چهارمحال را داشت. در این دوره بخشی از بازماندگان زندیه در فرار از حملات آغا محمد خان از شیراز به قمشه و دهاقان ✳️چهارمحالِ منفصلِ اصفهان مراجعه کردند و با سختر شدن اوضاع به هفشجان مرکز چهارمحالِ متصل مراجعت کردند و تا کنون نیز در این شهر حضور دارند(طایفه تخت کش ها)

زندها آخرین طایفه حضور یافته در هفشجان جدید هستند و مجموعه قومیتی هفشجان در این دوره کامل می شود. فتحعلیشاه بعنوان آخرین پادشاه مشهور حضور یافته در مرغ شاه هفشجان و ارتفاعات شاه نشین بُزلَر هفشجان است.

هفشجان این دوره  نیز عالمان معاصر و مهم را داشته است. در اواسط قاجاریه بازهم موقعیت هفشجان تضعیف و در اواخر آن با تصرف چهارمحال اصفهان و جایگزینی خوانین بختیاری بجای چهارمحالی(چالش تُری) به اوج رسید. از جمله واقعه سقوط هفشجان در جریان جنگ یکماه ☪پهلوان شهید عوض هفشجانی در مقابل بیش از 8 هزار نفر از قشون خوانین (امیر مجاهد و امیر اشجع) که پس از یکماه با شهادت عوض و همسر شجاعش ماهی خاتون هفشجانی به اوج خود رسید. 

✳️علمای اصفهان هر یک به نوبه خود این واقعه و جنایات را محکوم کردند بواسطه آن بفرمان مظفرالدین شاه در خصوص تقسیم اراضی میان رعایا و خوانین که پیش از این واقعه صورت گرفته بود اشاره کردند. شهید عوض و ماهی نیز تبدیل به یکی از سمبل های شیعه مذهبی منطقه در اواخر قاجاریه گردیدند.

در دوران قاجاریه عالم ومجتهد آیت الله مهدوی الخوانساری از سوی حوزه علمیه نجف اشرف ماموریت یافت تا در چهارمحال اصفهان به نمایندگی از حوزه تشیع و پرداخت 

به مسائل دینی در مرکز دینی هفشجان حضور یابد و از آن زمان فرزندان آیت الله مهدوی هر یک به عنوان عالمان و دانشمندان زمان خود در هفشجان پرورش یافتند. از جمله می توان به عالم جلیل قدر و شاعر مشهور ✳️میرزا احمد مهدوی و برادر گرامیشان ✳️آیت الله محمد مهدوی الخوانساری الهفشجانی در دوران معاصر اشاره کرد.

☪در ابتدای دوره پهلوی همچنان اسناد مهم، شجره نامه ها و شروح مذهبی و نوشته جات حکومتی چهارمحال در هفشجان نگهداری می شد....

در دوره پهلوی هفشجان بارها به عنوان دارالمومنین اصفهان خوانده می شد. از جمله آیت الله سید محمد رضا گلپایگانی (ره) از بزرگترین مراجع تقلید دوران معاصر و دوره پهلوی بارها هفشجان را به عنوان داالمومنین خطاب کرده است. (☪الحق هفشجان دارالمومنین شیعه است☪)

در جریان انقلاب 1357، با حضور نماینده آیت الله سید روح الله خمینی رهبر انقلاب، در هفشجان؛ ضمن تحریک شدن و جرقه ای بر آتش گروه های مذهبی شد و  مردم  هفشجان در دی ماه 1357 بخصوص با عنوان تنها کانون قدرت مذهبیون چهارمحال و بختیاری در 27 دی 1357 خورشیدی، ضمن حضور در مرکز شهرکرد، آخرین نماد سلطنتی شهرکرد و مجسمه پهلوی دوم را سرنگون و به بخشهای بزرگی از مراکز دولتی حمله کردند. پیش از این ساواک شهرکرد بدست چپ گرایان و نیز مذهبیون دارالمومنین هفشجان مورد حمله قرار گرفته بود.

پس از انقلاب اسلامی ایران، و با آغاز جنگ تحمیلی این کانون مذهبی فرماندهان، سرداران و رزمندگان در جبهه ایران حضور یافتند... پس از جنگ و دوران معاصر از دهه 70 خورشیدی همچنان موقعیت مذهبی هفشجان اینک در استان چهارمحال و بختیاری را متزلزل کرده اند اما پیشینه و اهمیت این قطب مذهب تشیع دوزاده امامی در زاگرس جنوب غرب ایران برای اهل تحقیق و عالمان شیعه آشکار است....

 

به امید حفظ میراث هفشجان، یگانه قطب تشیع دوازده امامی منطقه چهارمحال و بختیاری از عصر تیموری تا کنون....

 

✳️مطالعات هفشجان و تشیع/

با تشکر از 

🔹پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام محترم رهبری جمهوری اسلامی، آیت الله سید علی حسینی خامنه ای 

🔹بیت مرجع تقلید مشهور جهان تشیع دوره معاصر، مرحوم آیت الله سید محمد رضا گلپایگانی (ره)

🔹دکتر عباس میلانی، موسسه ایران شناسی استنفورد و نویسنده کتاب نگاهی به شاه

🔹وزرات کشور جمهوری اسلامی

🔹دکتر یوسف مجید زاده، باستان شناس و تاریخ نگار معاصر 

🔹تولیت آستان قدس رضوی

🔹مرکز اسناد و کتابخانه ملی ایران

🔹مرکز مطالعات اسلامی دانشگاه هامبورگ

🔹مرکز مطالعات اسلامی اصفهان

🔹استانداری اصفهان

🔹استانداری خوزستان

🔹فرمانداری هویزه

🔹فرمانداری شهرضا

و کلیه موسسات و بنیادهای مطالعاتی و مرکز اسناد و تحقیقات استراتژیک ایران

 

💟تحریریه جهان بین هفشجان👇

با تشکر از حسین رستمی هفشجانی

 

حواله پنج هزار تنی شکر

به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان ازشهرکرد؛ مدیر عامل شرکت غله و خدمات بازرگانی چهارمحال و بختیاری گفت: در آستانه ایام محرم و بمنظور تنظیم بازار استان و رفاه حال هیئات‌ مذهبی، حواله 5 هزار تنی شکر خام از شرکت مادر تخصصی بازرگانی دولتی ایران دریافت شد. 

کیقباد قنبری افزود: این میزان شکر روزانه در قالب محموله های 100 تنی از بنادر جنوبی کشور به کارخانه قند هفشجان منتقل و پس از تبدیل به شکر مصرفی در استان توزیع می شود. 

وی اضافه کرد: تا کنون 3 هزار و 500 تن از این مقدار وارد کارخانه قند هفشجان شده است. 

قنبری ادامه داد: در حال حاضر عرضه شکر در استان با معرفی متقاضیان به کارخانه قند هفشجان و همچنین از طریق بورس با قیمت 25 هزار و 200 ریال و در بازار با قیمت 27 هزار ریال انجام می شود. 

وی گفت: طبق برنامه ریزی صورت گرفته متقاضیان در آینده نزدیک می توانند بدون معرفی نامه و با مراجعه به کارخانه قند هفشجان، میزان شکر مورد نیاز خود را دریافت کنند.
 
قنبری افزود: از ابتدای ماه مبارک رمضان تا کنون 627 تن شکر وارد استان چهارمحال و بختیاری شد که 621 تن آن توزیع گردیده است. 

جوشکاری زیر آب

بیش از یک صد سال است که قوس الکتریکی در جهان شناخته شده و بکار گرفته می شود. اما اولین جوشکاری زیر آب توسط نیروی دریایی بریتانیا انجام شد- در آن زمان یک کارخانه کشتی سازی برای آب بند کردن نشت های موجود در پرچ های زیر کشتی که در آب واقع شده بود از جوشکاری زیر آبی بهره گرفت. در کارهای تولیدی که در زیر آب انجام می پذیرد، جوشکاری زیر آبی یک ابزار مهم و کلیدی به شمار می آید. در سال ۱۹۴۶ الکترود های ضد آب ویژه ای توسط وان در ویلیجن۱ در هلند توسعه یافت. سازه های فرا ساحلی از قبیل دکل های حفاری چاه های نفت، خطوط لوله و سکوهای ویژه ای که در آب ها احداث می شوند، در سالهای اخیر به طرز چشمگیری در حال افزایش اند. بعضی از این سازه ها نواقصی را در عناصر تشکیل دهنده اش و یا حوادث غیر مترقبه از قبیل طوفان تجربه خواهند کرد. در این میان هرگونه روش بازسازی و مرمت در این گونه سازه ها مستلزم استفاده از جوشکاری زیر آبی است.
● طبقه بندی
▪ جوشکاری زیر آبی را می توان در دو دسته طبقه بندی کرد:
۱) جوشکاری مرطوب
۲) جوشکاری خشک
در روش جوشکاری مرطوب، عملیات جوشکاری در زیر آب اجرا شده و مستقیماً با محیط مرطوب سرو کار دارد. در روش جوشکاری خشک، یک اتاقک خشک در نزدیکی محلی که می بایستی جوشکاری شود ایجاد شده و جوشکار کار خود را با قرار گرفتن در داخل اتاقک انجام می دهد.
● جوشکاری مرطوب:
نام جوشکاری مرطوب حاکی از آن است که جوشکاری که در زیر آب صورت می پذیرد، مستقیماً در معرض محیط مرطوب قرار دارد. در این روش از جوشکاری از نوعی الکترود ویژه استفاده می شود و جوشکاری به صورت دستی درست مانند همان جوشکاری که در فضای بیرون آب انجام می شود، صورت می گیرد. آزادی عملی که جوشکار در حین جوش کاری از این روش دارد، جوشکاری مرطوب را موثر تر و به روشی کارا و از نقطه نظر اقتصادی مقرون به صرفه کرده است. تامین کننده نیرویجوشکاری روی سطح مستقر شده است و توسط کابل ها و شیلنگ ها به غواص یا جوشکار متصل می شود.
▪ در جوشکاری مرطوب MMA (جوشکاری قوس فلزی دستی)۲ دو مشخصه زیر بکار گرفته می شود:
۱) تامین کننده نیرو: dc
۲) قطبیت: قطبیت منفی
اگر از جریان DC و قطب + استفاده شود، برقکافت روی داده و سبب خراب شدگی و از بین رفتن سریع اجزاء فلزی نگهدارنده الکترود می شود. برای جوشکاری مرطوب از جریان AC نیز به دلیل عدم امنیت کافی و وجود مشکلاتی که در حفاظت از قوس در زیر آب وجود دارد، استفاده نمی شود.
منبع تغذیه می بایستی یک دستگاه جریان مستقیم که دارای رده بندی آمپر بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ است، باشد. دستگاههای جوشکاری ژنراتور موتور اغلب برای جوشکاری مرطوب مورد استفاده قرار می گیرد. پیکره دستگاه جوشکاری می بایستی در پایین، زیر کشتی قرار داده شده باشد. مدار جوشکاری می بایستی شامل نوعی سوئیچ مثبت باشد که معمولاً از یک کلید تیغه ای استفاده می شود و از جوشکار غواص فرمان می گیرد. کلید تیغه ای در مدار الکترود می بایستی در تمام طول جوشکاری در برابر شکسته شدن مقاوم باشد و نیز از امنیت کافی برخوردار باشد. منبع تغذیه جوشکاری می بایستی در حین فرایند جوشکاری تنها به نگهدارنده الکترود وصل باشد. در این روش از جریان مستقیم همراه با الکترود منفی و نیز از نگهدارنده الکترود ویژه ای که در برابر آب عایق هستند استفاده می شود. نگهدارنده های الکترود جوشکاری که در زیر آب بکار گرفته می شوند از یک سر خمیده برای گرفتن الکترود و نگه داشتن آن در خود بهره می برند و ظرفیت پذیرش دو نوع الکترود را دارد.
نوع الکترودی که به کار گرفته می شود بر طبق استاندارد AWS (انجمن جوشکاری امریکا)۳ در طبقه بندی E۶۰۱۳ قرار گرفته است. این الکترود ها می بایستی ضد آب باشند و تمامی اتصالات نیز باید طوری عایق بندی شده باشد که آب نتواند با قسمت های فلزی کوچکترین تماسی داشته باشد. اگر عایق بندی شکستگی داشته باشد و یا قسمتی از آن ترک داشته باشد، آنگاه آب می تواند با فلز رسانا تماس پیدا کرده ، موجب ایجاد نقص و در نهایت کار نکردن قوس شود. به علاوه اینکه ممکن است خوردگی سریع مس در قسمتی که عایق ترک خورده است، ایجاد شود.
● جوشکاری بیش فشار۴(جوشکاری خشک): 
جوشکاری بیش فشار در اتاقک های پلمپ شده در اطراف سازه یا قطعه ای که می خواهد جوشکاری شود، استفاده می شود. این اتاقک در یک فشار معمولی پر از گاز می شود (که معمولاً از هلیوم حاوی نیم بار۵ اکسیژن است). این جایگاه روی خطوط لوله قرار گرفته و با هوایی مخلوط از هلیو و اکسیژن که قابل تنفس باشد پر شده و در فشاری که جوشکاری آنجا صورت می پذیرد و یا فشاری بیشتر از آن اجرا می شود. در این روش در اتصالات جوش بسیار با کیفیتی ایجاد می شود به طوری که با اشعه ایکس و دیگر تجهیزات لازم ایجاد می شود. فرایند جوشکاری قوس گاز تنگستن در این قسمت بکار گرفته خواهد شد. محوطه زیر جایگاه در معرض آب قرار دارد. بنابراین جوشکاری در محل خشکی صورت گرفته ولی در فشار هیدرو استاتیکی آب دریا که در محیط مجاور آن قرار دارد.
● خطرات بغرنج 
برای غواص یا جوشکار خطر شک الکتریک وجود خواهد داشت. اقدامات احتیاطی که انجام شده اند عبارتند از عیق بندی مناسب و در حد کافی تجهیزات جوشکاری، بسته شدن منبع الکتریسیته درست زمانی که قوس به پایان می رسد و نیز محدود کردن ولتاژ جوشکاری قوس فلزی دستی در مدار باز دستگاه جوشکاری. خطر دیگر تولید شدن هیدروژن و اکسیژن در جوشکاری مرطوب توسط قوس است.
اقدام های احتیاطی می بایستی در مورد بلند کردن کپسول های گاز نیز رعایت شود. به این دلیل که آنها به صورتی بالقوه توانایی زیادی برای منفجر شدن دارا هستند. خطر بعدی ای که سلامت یا جان جوشکار را تهدید می کند نیتروژنی است که در فشار زیاد در معرض هوا قرار گرفته و می تواند به وی آسیب برساند. اقدامات احتیاطی شامل فراهم آوری یک منبع گاز یا هوای اضطراری می شود که در کنار غواص قرار گرفته است و نیز اتاقک فشار زدایی برای جلوگیری از خفگی توسط نیتروژن که بعد از اشباع شدن روی سطح پخش می شود.
در سازه هایی که از جوشکاری مرطوبِ زیر آب استفاده می کنند، بازرسی بعد از جوشکاری ممکن است بسیار مشکل تر از جوشکاری هایی باشد که در محیط بیرون و در معرض هوا انجام می پذیرد. اطمینان از بی نقص بودن چنین جوشکاری هایی به مراتب اهمیت بیشتری پیدا کرده و در واقع احتمال عیب و کاستیِ ناشناخته ای پدیدار شود، وجود دارد.
● مزایای جوشکاری خشک
۱) ایمنی غواص – جوشکاری در یک اتاقک صورت گرفته که موجب مصون ماندن جوشکار از جریانات اقیانوسی و یا احتمالاً موجودات دریایی می شود. این جایگاه خشک و گرم از روشنایی مطلوبی برخوردار بوده و از سیستم کنترل محیط خاصی نیز بهره می گیرد(ESC)۶ .
۲) کیفیت خوب جوش – این روش توانایی ایجاد جوش هایی را دارد که حتی می توان آن را با جوش های موجد در فضای باز و در مجاورت هوا مقایسه کرد. دلیل این امر اینست که دیگر آبی وجود ندارد که بخواهد جوش را خاموش و یا قطع کند. و نیز اینکه میزان هیدروژن (H۲) تولیدی آن خیلی کمتر از جوشکاری های مرطوب است.
۳) کنترل سطح– آماده سازی اتصال، هم ترازی لوله، بررسی آزمایش ضد مخرب (NDT)(۷) و غیره به صورت عینی کنترل و تنظیم می شوند.
۴) آزمون غیر مخرب (‌ NDT) – آزمون غیر مخرب برای محیط خشک جایگاه تسهیل شده است.
اینکه عیب و کاستیِ ناشناخته ای پدیدار شود، وجود دارد.
● معایب جوشکاری خشک 
۱) اتاقک یا جایگاه جوشکاری تجهیزات پیچیده و خدمات پشتیبانی زیادی را مستلزم می داند و خود اتاقک به طرز غیر متعارفی پیچیده است.
۲) هزینه و ارزش مالی این اتاقک به صورت قابل ملاحظه ای بالا بوده و بسته به عمق محل کار هزینه آن افزایش می یابد. عمق محل جوشکاری در کار تاثیر می گذارد، طوری که در اعماق بیشتر جمع کردن قوس و استفاده از ولتاژ های بالتر و متناسب با آن لازم و ضروری می باشد. انجام یک کار جوشکاری بدین شکل هزینه ای بالغ بر ۸۰۰۰۰ دلار دارد. و نیز گاهی اوقات نمی توان از یک اتاقک برای چند کار مختلف استفاده کرد، که البته این مشکل بستگی به نوع کارها و میزان تفاوت آنها دارد.
● مزایای جوشکاری مرطوب
جوشکاری مرطوب که در زیر آب به صورت دستی صورت می گیرد، در مرمت و بازسازی سازه های فراساحلی در سالهای اخیر به سرعت در حال رشد و گسترش است.
▪ از جمله فواید جوشکاری مرطوب می توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱) چند کاره بودن و داشتن هزینه کمتر در جوشکاری مرطوب باعث شده که میل و اشتیاق بیشتری به این روش وجود داشته باشد.
۲) برخورداری از سرعت مناسب در هنگام اجرای طرح از دیگر مزایای این روش است.
۳) در مقایسه با جوشکاری خشک هزینه کمتری دارد.
۴) در این روش جوشکار می تواند به قسمت هایی از سازه های فرا ساحلی دسترسی داشته باشد که با استفاده از روش های دیگر قابل جوشکاری نیست.
۵) احتیاج به هیچ نوع محصور سازی نبوده و بنابراین زمانی نیز برای آن تلف نخواهد شد. تجهیزات و دستگاههای استاندارد مرسوم به آسانی قابل استفاده است . به وسایل زیادی هم برای انجام یک کار جوشکاری مورد نیاز نیست.
● معایب جوشکاری مرطوب
اگر چه جوشکاری مرطوب کاربرد گسترده ای پیدا کرده است ولی همچنان از وجود نواقصی رنج می برد، از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱) آبدیدگی سریع فلز جوشکاری- دلیل این آبدیدگی آبی است که در اطراف آن وجود دارد. اگرچه آبدیدگی نیروی تنش پذیری را در جوشکاری افزایش می دهد ولی میزان کش پذیری و موثر بودن جوش را کاهش داده، سختی و روزن داری آن را بالا می برد.
۲) تولید زیاد هیدروژن- حجم بسیار زیادی از هیدروژن در منطقه جوشکاری ایجاد می شود که بر اثر تفکیک بخار آب در منطقه قوس به وجود آمده است.H۲ موجود در محیط تحت تاثیر گرما (HAZ)(۸) در فلز جوشکاری حل می شود که باعث ایجاد ترک خوردگی و شکاف های میکروسکوپیک می شود.
۳) از دیگر معایب آن دید پذیری کم است. گاهی اوقات جوشکار نمی تواند به درستی منطقه مورد نظر را جوش دهد
● نحوه عملکرد جوشکاری مرطوب
▪ پروسه ی جوشکاری مرطوب در زیر آب طی مراحل زیر صورت می پذیرد:
قطعه کاری که قرار است جوش داده شود به یک طرف مدار الکتریکی متصل بوده و الکترود فلزی در طرف دیگر مدار. این دو قسمت از مدار (الکترود و قطعه کار) کمی به یکدیگر نزدیک شده ولی بعد از مدتی از یکدیگر فاصله می گیرند. در حین نزدیک شدن الکترود به قطعه کار، جریان الکتریکی وارد شکاف شده و باعث ایجاد یک جرقه الکتریکی پایستار می شود(قوس) و باعث ذوب شدن فلز در آن ناحیه و شکل گرفتن حوضچه جوش می شود. در این زمان، نوک الکترود ذوب شده و ذره های کوچک فلز در حوضچه مذاب جمع می شود. در طول این عمل جریان مذابی، نوک الکترود را پوشش داده و روکش الکترود گاز محافظ را ایجاد می کند. که موجب استحکام بخشیدن به قوس شده و همان طور که گفته شد از جریان فلز مذاب محافظت می کند. قوس در یک منطقه حفره مانند ذوب می شود و جوش را پدیدار می سازد.
● پیشرفت های حاصل در زمینه جوشکاری در زیر آب
مدت های مدیدی جوشکاری مرطوب به عنوان یک تکنیک جوشکاری، در زیر آب مورد استفاده قرار می گرفته و هنوز هم ابن روش مرسوم است. اخیراً با پیشرفت هایی که در زمینه ساخت سازه های فرا ساحلی صورت گرفته، اهمیت جوشکاری زیر آبی را به طرز پیش بینی شده ای بالا برده است. این امر منجر به توسعه یافتن روش های جوشکاری دیگر از قبیل جوشکاری سایشی۹، جوشکاری انفجاری۱۰ و جوشکاری عمودی۱۱ شده است که هم اکنون مطالب قابل قبول و کافی در این زمینه برای ارائه وجود ندارد.
● گستره ی پیشرفت های آینده
جوشکاری قوس فلزی دستی مرطوب همچنان برای نوسازی و احیاء سازه های زیر آبی مورد استفاده قرار می گیرد اما کیفیت آن کافی نبوده و مستعد شکست هیدروژنی می باشداز این رو جوشکاری های بیش فشار خشک کیفیت بهتری نسبت به جوشکاری های مرطوب دارند.امروزه گرایش و رویه میل به سوی اتوماسیون دارد.THOR-۱ ۱۲ یا ربات تحت کنترل مدارِ بیش فشار که از گاز بی اثر تنگستن استفاده می کند، توسعه بخشیده شد تا در جاهایی که غواص عملیات لوله کشی و نصب خط لوله را انجام می دهد، بقیه پروسه کار را بر عهده گیرد.

پی نوشت:
۱- Van der Willigen 
۲- Manual Metal Arc Welding (MMA) 
۳- American Welding Society (AWS) 
۴ـ خشک نگه داشتن محفظه تحت فشار زیاد 
۵ـ بار(Bar) واحد فشار بوده و هر یک بار برابر با یک میلیون dynes در سانتیمتر مربع است.
۶- Environmental Control System (ECS) 
۷- Non-Destructive Testing (NDT) 
۸- Heat Affected Zone (HAZ) 
۹- Friction Welding 
۱۰- Explosive Welding 
۱۱- Stud Welding 
۱۲. THOR – ۱ (TIG Hyperbaric Orbital Robot)
منابع:
۱) D. J Keats, Manual on Wet Welding. 
۲) Annon, Recent advances in dry underwater pipeline welding, Welding Engineer, ۱۹۷۴. 
۳) Lythall, Gibson, Dry Hyperbaric underwater welding, Welding Institute. 
۴) W.Lucas, International conference on computer technology in welding.
۵) Stepath M. D, Underwater welding and cutting yields slowly to research, Welding Engineer, April ۱۹۷۳. 
۶) Silva, Hazlett, Underwater welding with iron – powder electrodes, Welding Journal, ۱۹۷۱. 
۷) Isfahan Institute of Technology (IUT) http://www.iut.ac.ir
۸) American Welding Society (AWS) http://www.AWS.com
نویسنده: آمیت موکوند جوشی (مهندس مکانیک)